-प्रशन्नता जोशी, काठमाण्डौ
सायद मेरो र अरूको महिनावारी अनुभवमा खासै फरक छैन । तर, अहिले पनि जब म पहिलोपटक महिनावारी हुँदाको क्षण सम्झन्छु, कस्तो अनौठो महसुस हुन्छ । हाँसो लाग्छ । घरिघरि इमोसनल फिल पनि हुन्छ ।
म काठमाडाँैमा नै जन्मेहुर्केकी किशोरी हुँ । आज तपाईँलाई मेरो पहिलो महिनावारीको कुरा सुनाउँदै छु । मलाई राम्रोसँग आफ्नो कुरा व्यक्त गर्न त आइरहेको छैन तर पनि प्रयास गर्नेछु ।
म पहिलो पटक महिनावारी हुँदा सात कक्षामा पढ्थेँ । मलाई त्यो समयसम्म कसैले पनि महिनावारी हुँदा के हुन्छ ? कति समयमा महिनावारी हुन सुरु हुन्छ भन्ने बारेमा जानकारी दिएको थिएन । र, मैले पनि महिनावारीको बारेमा कसैलाई सोधेकी थिइनँ । त्यतिबेला म स्कुलमा थिएँ । मलाई अझै याद छ, स्कुल छुट्टी हुने बेला भएको थियो । ट्वाइलेट जान मन लागेको थियो । क्लास सकिने बित्तिकै म ट्वाइलेट गएँ । जब ट्वाइलेट पुगेर मैले मेरो अन्डरवेयरमा कालो दाग देखेँ, मलाई अनौठो खाले डर लाग्यो । कसरी त्यस्तो भयो, मलाई केही थाहा थिएन । साथीलाई पनि भन्न सकिनँ । बस्, मन भित्रभित्रै डराइरहेँ ।
स्कुल छुट्टी भयो । घर गएँ । घरमा सबैजना हुनुहुन्थ्यो, बाबा, ममी, हजुरबुवा, हजुरआमा, दादा अनि भाइ । तर, उहाँहरू कसैसँग पनि आफूलाई भइरहेको डरको बारेमा बताउन सकिनँ । बेलुकाको खाना खाने बेला भयो । खाना खाएँ । त्यसपछि हजुरबुवाको कोठामा बसेर सँगै टिभी हेर्न थालेँ । त्यत्तिकैमा मलाई कस्तो कस्तो महसुस भयो । मलाई के भएको होला भन्ने सोच्दै ट्वाइलेट गएँ । ट्वाइलेट गएर हेर्दा मलाई फेरि पनि त्यस्तै भएको थियो ।
अलि मत्थर भएको डर फेरि सल्बलायो । के गरौँ, कसलाई भनौँ भन्ने छटपटी हुन थाल्यो । यत्तिकैमा म सरासर ममीको कोठामा गएँ र आफूलाई दिउँसोदेखि भइरहेको कुरा भनेँ ।
अनि ममीले, “ल…ल…नानी तिमी त पिरियड भएछौ, ल…ल..हिँड हिँड” भनेर तल लैजानुभयो । अनि प्याड दिँदै प्रयोग गर्ने तरिका सिकाउनु भयो । र, कोठाको ढोका लगाउँदै भन्नुभयो, “अब तिमी यो कोठाबाट १०/१२ दिनसम्म बाहिर निस्किुन हुन्न । बाबा, भाइ, दाइ हजुरबुवा कसैलाई पनि हेर्नु हुन्न ।” यति भनेर मलाई कोठामा थुनेर ममी जानुभयो ।
त्यतिबेला मलाई ममीले भन्नुभएका कुरा, ममीले गर्नुभएको व्यवहार देखेर अचम्म लाग्यो । एक त मलाई के भैरहेको छ भन्ने कुरा राम्रोसँग थाहा थिएन । अर्को भनेको, ममीले भन्नुभएका जति केटा मान्छेलाई मैले किन हेर्नु हुँदैन ? त्यो पनि मलाई थाहा थिएन । यी दुई कुराले मलाई एकदमै नराम्रो फिल भइरहेको थियो ।
त्यही १०/१२ दिन कोठाभित्रै थुनिएर बस्दाको कुरा हो, मेरो कोठाको ढोका थोरै खुल्ला थियो । त्यत्तिकैमा मैले मेरो ढोका बाहिर भाइलाई देखेँ । मलाई एकदमै खुसी लाग्यो । चौबीस घण्टा मसँग खेल्ने भाइलाई यत्तिका दिनसम्म नदेख्दा मलाई एकदम न्यास्रो लागिरहेको थियो ।
ढोकाको चरबाट भाइलाई देख्दा म खुसीले तीन वित्ता उफ्रिएँ । तर, भाइले भने मसँग कुरा गरेन । बरु, उल्टै ममीलाई कुरा लगाएछ, “मामु, दिदुले मलाई हेरी ।” भाइको त्यस्तो व्यवहारले मलाई झन् नरमाइलो लाग्यो । आखिर किन मैले भाइलाई हेर्नु हुँदैन ? मैले भाइलाई हेर्दा, भाइसँग खेल्दा के हुन्छ भन्ने प्रश्न मनमा आइरह्यो ।
त्यसको केही दिनपछि मलाई मेरो ठूलीममीको छोरा, अर्थात मेरो दादाले म बसेको कोठामा खाना ल्याइदिनुभयो । अनि “ढोका खोल, म तिमीलाई हातमै खाना दिन्छु । ढोकामा खाना राखेर जान्न भन्नुभयो ।” मैले ममीले भन्नुभएको कुरा सम्झिएँ । त्यही भएर दादालाई भनेँ, “खाना ढोका मै राखेर जानू, मैले हजुरलाई हेर्नु हुँदैन रे” । तर, दादाले “केही पनि हुँदैन । यो एकदम न्याचुरल कुरा हो । मलाई हेरेर केही हुँदैन” भनेर सम्झाउनुभयो । दादाको कुरा सुनिसकेपछि मैले बिस्तारै ढोका खोलेँ र उहाँको हातबाट खाना लिएँ । त्यो दिन मलाई अति आनन्द फिल भयो ।
अहिले ती दिन सम्झिँदा हाँसो लाग्छ । त्यतिबेला ममीले भन्नुभएको एउटा कुराले त झन्, किन त्यस्तो भन्नुभएको होला भन्ने भावना मात्रै मनमा आइरहन्छ । ममीले मलाई पहिलोपल्ट महिनावारी भएको बेलामा जो केटा मान्छेलाई देख्यो त्यस्तै केटासँग बिहे हुन्छ भन्नुहुन्थ्यो । मलाई उहाँको कुरा अनौठो लाग्थ्यो, तर सोध्न भने सक्दिनथेँ ।
म १० दिनसम्म त्यही एउटा कोठाभित्र बसेँ । चार पर्खालभित्र त्यतिका दिन बिताउँदा मनमा अनेक कुरा खेल्थे । तर मसँग जवाफ भने केही हुँदैनथ्यो । घरिघरि एकदमै अनौठो लाग्थ्यो । अनि घरि घरि “आ…यस्तै हो” भनेर मन यताउता डुलाउँथेँ । त्यो १० दिन म स्कुल जान पनि पाइनँ । कहिलेकाँही स्कुलबाट साथीहरूले होमवर्क ल्याइदिन्थे, म त्यहीँ गर्थेँ । नभए, कोठाभित्रै दिन बिताउनको विकल्प मसँग थिएन ।
१० औँ दिनमा घरमा पूजा भयो । मामाघरबाट मामा माइजू, हजुरआमा हजुरबुवा आउनुभयो । पूजा सकिएपछि टिका लगाएर मलाई केही गिफ्टहरू दिनुभयो । अनि “तिमी अब ठूली भयौ” भन्नुभयो । मैले सोच्न सकिनँ कि, यो १० दिनमा म कसरी ठूली भएँ । आखिर के भयो ममा त्यस्तो ? मेरो मनमा यस्तै प्रश्न खेलिरहन्थे ।
त्यसको केही समयपछि क्यानडामा बस्ने काकीसँग कुरा भयो । उहाँले मलाई महिनावारी हुँदा के के हुन्छ ? प्याड कस्तो प्रयोग गर्ने ? पेट दुख्दा के गर्ने ? सरसफाइमा ध्यान दिन किन आवश्यक छ भन्ने जस्ता सबै कुरा सिकाउनुभयो । त्यसपछि भने बल्ल मलाई हल्का महसुस भयो ।
उहाँले नै सम्झाएपछि महिनावारी भनेको न्याचुरल रहेछ भन्ने कुरा राम्रोसँग बुझेँ ।
तर किनकिन, अझै पनि मैले मेरो भाइलाई हेर्न किन हुँदैन ? त्यो बेला मैले बोलाउँदा पनि भाइ किन तर्केर गयो ? महिनावारी बारे उसको बुझाइ के थियो ? उसको सिकाइ कस्तो थियो ? किन १० औँ दिनमा घरमा पूजा गरियो ? यस्ता कुराहरू मैले अझै पनि बुझ्न सकेकी छैन ।
त्यतिमात्रै होइन, यी प्रश्नको जवाफ कसैसँग माग्न पनि सकेकी छैन ।
(यो लेख कुनै माध्यमबाट प्रसार गर्नु परेमा www.gulabisambad.com लाई स्रोत उल्लेख गर्नुहोला ।)